niedziela, 29 kwietnia 2012

O Joannitach czas zacząć...




Tuitio Fidei et Obsequium Pauperum – czyli Obrona Wiary i Służba Ubogim

Zakon św. Jana Chrzciciela Szpitala Jerozolimskiego powstał jeszcze przed I krucjatą przy szpitalu św. Jana Chrzciciela w Almafi w XI wieku.

W historii Europy znaczenie zakonu było bardzo duże z dwóch względów:
- zbudowanej przez joannitów potęgi militarnej,
- oraz prowadzeniu i organizacji pierwszych średniowiecznych szpitali.


Z tego też powodu z czasem w zakonie powstał podział na trzy klasy:
- rycerzy prawych i honorowych,
- kapelanów zakonnych,
- braci obsługujących chorych i pielgrzymów.

W 1259 roku papież Aleksander IV zatwierdził ubiór zakonny, który składał się z czarnego habitu i czarnego płaszcza z kapturem, z naszytym po lewej stronie płaszcza białym krzyżem (maltańskim). Natomiast do walki rycerze zakładali na zbroję czerwoną tunikę z białym krzyżem łacińskim.

Początkowo Szpitalnicy działali głównie w Palestynie, strzegli wówczas bezpieczeństwa wewnętrznego w Królestwie Jerozolimskim. Wybudowali sieć warowni i zamków, a wśród nich potężną warownię-szpital Margat, która stała się główną siedzibą zakonu.

Trzy wyspy: Cypr, Rodos, Malta.

Po upadku Jerozolimy w 1291 roku joannici przenieśli się wraz z templariuszami na Cypr. Potem w 1312 roku, gdy zakon templariuszy został zawieszony przez papieża Klemensa V, joannici przejęli po owym część ziem i dóbr. Spowodowało to nagły wzrost potęgi, skutkiem czego zdobyto wyspę Rodos, na której powstało państwo zakonne. Dzięki zbudowaniu ogromnej floty, Kawalerowie Rodyjscy (nazwa zakonu w tamtym czasie) przejęli kontrolę handlową we wschodniej części Morza Śródziemnego. Nie było to zgodne z interesami wielkiego Imperium Osmańskiego, które podjęło kilka prób zdobycia wyspy. Ostatecznie w 1522 roku oblężona wyspa musiała się poddać, a joannici przenieśli się na Maltę i przyjęli nazwę Kawalerów Maltańskich, którą używa się do dziś.
Na Malcie przedsiębiorczy kawalerowie stworzyli sprawnie funkcjonujące państwo zakonne, które przetrwało aż do 1798 roku, kiedy to flota napoleońska przejęła wyspę.

Wojska Napoleona wpływ miały także na upadek europejskich komandorii. Liczne próby przywrócenia dóbr i ziem, należących do joannitów kończyły się fiaskiem ze względów politycznych i finansowych. W 1834 roku siedzibą zakonu stał się Rzym, a rozproszeni po całej Europie zakonnicy poczęli zakładać nieformalne stowarzyszenia świeckie, z których część miała charakter protestancki.

Dzisiaj katolickie stowarzyszenia kawalerów maltańskich oficjalnie są częścią zakonu, natomiast protestanckie funkcjonują niezależnie, ale pozostają w ścisłej współpracy z zakonem katolickim.

Część katolicka zakonu liczy obecnie 10 tysięcy członków, w tym 150 Polaków.
Na czele Suwerennego Rycerskiego Zakonu Szpitalników Św. Jana Jerozolimskiego z Rodos i Malty stoi obecnie 79 Wielki Mistrz Fra' Matthew Festing, a patronem z ramienia papieża jest włoski kardynał Paolo Sardi.